การล่มสลายของสหภาพโซเวียต
ซึ่งเป็นช่วงก่อนที่จะมีกลุ่มประเทศ CIS เล็กน้อยรัฐย่อยต่างๆจึงได้แยกตัวจาก
สหภาพโซเวียตอย่างสมบูรณ์ ท้ายสุดในวันที่ 25 ธันวาคม ค.ศ. 1991 และได้มี
การมอบอำนาจการบริหารทั้งหมดจากประธานาธิบดีแห่งสหภาพโซเวียตให้กับ
ประธานาธิบดีแห่งสหพันธรัฐรัสเซีย และในคืนวันนั้นธงชาติสหภาพโซเวียต
ได้ถูกเชิญลงจากยอดเสาที่เครมลิน อันเป็นการสิ้นสุดสหภาพโซเวียตอย่าง
สมบูรณ์ .. เราจะมาลองไล่เรียงรายละเอียดเป็นข้อๆกันดูครับว่า
การล่มสลายของโซเวียตนั้นเกิดจากสาเหตุอะไร
สาเหตุการล่มสลายของโซเวียต
1.การดำเนินนโยบายปฏิรูป : เมื่อ มิคาอิล กอร์บาชอฟได้ขึ้นครองอำนาจเขาได้
ดำเนินนโยบายปฏิรูปการเมืองและเศรษฐกิจในสหภาพโซเวียตที่เรียกว่าแผน
"เปเรสตรอยกา" ที่ให้อิสระเสรีแก่ประชาชน ในการวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาล ให้อิสระ
แก่สื่อ ซึ่งเป้นครั้งแรกที่เกิดขึ้นเพราะไม่มีผู้นำคนใดเคยกระทำการแบบนี้มาก่อน
2.เกิดกฎหมาย Law on Cooperatives Law on Cooperatives : ซึ่งพลิกโฉม
เศรษฐกิจไปอีกแบบซึ่งเป็นการขัดกับ ลัทธิมาร์ก ( มาร์กซิสต์) คือกฎหมายนี้ได้
อนุญาตให้ประชาชนมีทรัพย์สินส่วนบุคคล และดำเนินกิจการเอกชนได้อย่าง
อิสระ
3.การลดอำนาจหน่วยเคจีบี : ซึ่งเป็นหน่อยสืบราชการลับที่มีความสำคัญมาก
ต่อความมั่นคงของโซเวียตรวมถึงตัวผู้นำเอง เป็นหน่อยงานทางการเมืองที่
สำคัญอีกหน่อยนึงในสมัยโซเวียต
4.มติที่ประชุมพรรคคอมมิวนิสต์ : ในวันที่ 7 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1990 ที่ประชุม
พรรคคอมมิวนิสต์ได้มีมติเห็นชอบยกเลิกการรวมอำนาจไว้ที่พรรคคอมมิวนิสต์
นั่นหมายถึงพรรคคอมมิวนิสต์ได้กระจายอำนาจสู่ประชาชนและทำให้เกิดการ
เลือกตั้ง
5.ความพยายามที่จะลดความเป็นศูนย์กลางอำนาจของสหภาพ :
โดยมีเนื้อหาแปลงสหภาพโซเวียตให้เป็นสหพันธรัฐ มีประธานาธิบดีเป็นผู้นำของ
รัฐนั้น ๆ
6.รัฐต่างๆพยายามแยกตัว : รัฐที่พยายามแยกตัวก่อนหน้านโยบายปฏิรูปอย่าง
ชัดเจนคือ สาธารณรัฐแถบทะเลบอลติก คือ เอสโตเนีย ลัตเวีย และลิทัวเนีย
ที่มีความเป็นชาตินิยมและถือว่าไม่ได้เข้าพวกกับรัฐเซียมาแต่เก่าก่อน มีความ
แตกต่างกันทาง ประวัติศาสตร์ เชื้อชาติ สังคม วัฒนธรรมหลังจากนั้นชาตินิยม
ต่างๆก็ถูกปลุกขึ้นในดินแดนอย่าง ยูเครน จอร์เจีย และอาเซอร์ไบจาน
7.ปัญหาเศรษฐกิจ : เศรษฐกิจที่ย่ำแย่มานานของโซเวียตนั้น ทำให้เรื่องนี้ยิ่ง
ทวีความเป็นไปได้มากสุดเพราะรัฐต่างๆ ก็สามารถใช้ข้ออ้างนี้ในการขอแยกตัว
เองออกมาจากโซเวียต เศรษฐกิจของสหภาพโซเวียตก่อนหน้านั้นได้รับผลเสีย
จากอัตราเงินเฟ้อแฝงและการขาดแคลนวัตถุดิบอันเนื่องมาจากการบริหารที่ไม่มี
ประสิทธิภาพรวมถึงการทำสงครามเย็นซึ่งไม่ได้เปิดหน้ารบขนาดใหญ่แต่ก็ต้อง
ใช้ทรัพยากรของประเทศจำนวนมากซึ่งเป็นเรื่องที่สูญกำลังเป็นอย่างยิ่ง
8.การแก้ปัญหาสะสม : เป็นการหาทางลงในปัญหาต่างๆที่กัดกินสหภาพโซเวียต
มาเนิ่นาน ทั้งเศรษฐกิจ สังคม การบริหาร ทุจริต สงครามเย็น ฯลฯ
ในที่สุด บทสรุปสุดท้ายคือรัฐต่างๆก็ได้แยกตัวออกมาจากสหภาพโซเวียตอย่าง
สมบูรณ์ 15 รัฐ และ 12 รัฐได้รวมตัวกันตั้งเป็นองกรณ์ระหว่างประเทศเป็นกลุ่ม
ประเทศ CIS ยกเว้น เอสโตเนีย ลัตเวีย และลิทัวเนีย ที่ไม่ร่วมและภายหลัง
จอร์เจียก็ออกมาจากกลุ่ม CIS
ผลของการล่มสลายของสหภาพโซเวียต
1. สงครามเย็นสิ้นสุดลง
2. สหรัฐกลายเป็นมหาอำนาจอันดับ 1 ของโลก
3. รัฐต่างๆในโซเวียตเดิมต้องเริ่มต้นสร้างเศณษฐกิจขั้นพื้นฐานกันใหม่
4. กลุ่มอำนาจโลกขยับตัวมีการเปลี่ยนแปลงโดยเฉพาะจีนที่เห็น คอมมิวนิสต์
สุดโต่งอย่างรัสเซียเจอปัญหา จึงขยับปรับเปลี่ยนสภาพให้ดีขึ้นผ่อนคลาย
นโยบายภายใน พัฒนาเศรษฐกิจและเทคโนโลยี รวมไปถึง ด้านการต่างประเทศ
5. เกิดกลุ่ม CIS เครือรัฐเอกราช (Commonwealth of Independent States-CIS)
ที่หลุดมาจากสหภาพโซเวียต
