พระยามโนปกรณ์นิติธาดา นายกคนแรกของไทย

 

พระยามโนปกรณ์นิติธาดา นายกคนแรกของไทย

พระยามโนปกรณ์นิติธาดา  นามเดิม ก้อน หุตะสิงห์ 

เกิด 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2427 

นายกรัฐมนตรีคนแรก นายกรัฐมนตรีสยามคนแรกหลังจากการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 โดยได้รับเลือก

จากสมาชิกคณะราษฎรหลังการปฏิวัติ พ.ศ. 2475 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (หรือ รัชกาลที่ 7)

ทรงเห็นชอบให้มีรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราวเมื่อวันที่ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2475 

สภาประชาชนแห่งสยามชุดแรกประกอบด้วยสมาชิกที่ได้รับการแต่งตั้งทั้งหมด

คณะปฏิวัติ เลือกพระยามโนปกรณ์เป็นประธานคณะกรรมการ เขาได้รับการพิจารณาว่าเป็นคนที่เป็นกลาง

ในขณะเดียวกันก็ได้รับความเคารพมากพอที่จะรับตำแหน่งนี้ตามคำแนะนำของปรีดี พนมยงค์ หนึ่งใน

แกนนำ เสนอให้พระยามโนปกรณ์ดำรงตำแหน่ง “ประธานคณะราษฎร” ซึ่งเป็นตำแหน่งนายกรัฐมนตรี

รุ่นแรกๆ

ภารกิจแรกของคณะรัฐมนตรีคือการร่างรัฐธรรมนูญถาวร 

รัฐธรรมนูญฉบับแรกของสยามได้ประกาศใช้ภายใต้การดูแลของพระยามโนปกรณ์เมื่อวันที่ 

10 ธันวาคม พ.ศ. 2475 ซึ่งปัจจุบันถือเป็นวันรัฐธรรมนูญของไทย

ไม่นานหลังจากนั้น พระยามโนปกรณ์ได้ขึ้นเป็นหัวหน้ารัฐบาลตามรัฐธรรมนูญชุดแรกของสยาม

เขาได้เนรเทศนายปรีดี พนมยงค์ ไปประเทศฝรั่งเศส จากเหตุการณ์สมุดปกเหลือง และออก

พระราชบัญญัติป้องกันการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์

พระยามโนปกรณ์นิติธาดา ได้ประกาศพระราชกฤษฎีกาปิดสภาผู้แทนราษฎร พร้อมงดใช้รัฐธรรมนูญ

บางมาตรา ว่ากันว่าเป็น รัฐประหารด้วยปากกา ถือเป็นการรัฐประหารครั้งแรกในประวัติศาสตร์ไทย

 เหตุการณ์นี้เป็นที่รู้จักในชื่อ "รัฐประหารเมษายน พ.ศ. 2476" (หรือ "รัฐประหารเงียบ")

พระยามโนปกรณ์ต่อต้านคอมมิวนิสต์ ซึ่งให้อำนาจในการจับกุมผู้ต้องสงสัยว่ามีความรู้สึกแบบคอมมิวนิสต์ 

คณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์แห่งสยามทั้งหมดถูกจับกุมและจำคุก 

ระดับเสรีภาพทางการเมืองก็ลดลงอย่างมากตามนโยบาย มีการเซ็นเซอร์กิจกรรมของฝ่ายซ้ายมากมาย

รวมถึงการปิดหนังสือพิมพ์และสิ่งพิมพ์ต่างๆ

หลังจากเหตุการณ์ Yellow Dossier สมุดปกเหลือง วันที่ 16 มิถุนายน พระยาพหล พลพยุหเสนา 

ผู้นำกองทัพที่ทรงอำนาจที่สุดของประเทศ และสมาชิกพรรคราษฎร พร้อมด้วยเจ้าหน้าที่อาวุโสอีก 3 คน

 ออกจากคณะกรรมการราษฎร ด้วยเหตุผล "ด้านสุขภาพ"

วันที่ 20 มิถุนายน พ.ศ. 2476 ที่กรุงเทพฯ การรัฐประหารนำโดยพันเอก พระยาพหล ผลพยุหเสนา 

ต่อต้านนายกรัฐมนตรีของนายกรัฐมนตรีพระยามโนปกรณ์ นิติธาดา การรัฐประหารถือเป็นการต่อต้าน

นโยบายของพระยามโนอันเนื่องมาจากวิกฤตเอกสารปกเหลือง (สมุดปกเหลือง)

ถือเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ไทยที่กองทัพสามารถโค่นล้มรัฐบาลตามรัฐธรรมนูญได้สำเร็จ

พระยามโนปกรณ์ถูกปลดออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีทันที  

พระยาพหลแต่งตั้งตนเองเป็นนายกรัฐมนตรีคนที่สองของประเทศและเข้ารับตำแหน่งรัฐบาล 

พระยามโนปกรณ์ถูกเนรเทศไปยังปีนัง บริติชมลายา และอาศัยอยู่ที่นั่นจนเสียชีวิตในปี พ.ศ. 2491 

สิริอายุได้ 64 ปี

พระยามโนปกรณ์เป็นนายกรัฐมนตรีคนแรกของสยามและเป็นคนแรกที่ถูกรัฐประหารโค่นล้ม