สุเหร่าเซนต์โซเฟีย : Mosque of Hagia Sophia
ฮาเจียโซเฟีย หรือชื่อในปัจจุบัน พิพิธภัณฑ์อะยาโซเฟีย แต่เก่าก่อนนานมาเคยเป็นโบสถ์ของศาสนาคริสต์นิกายออร์โธดอกส์แต่ต่อมาก็ถูกเปลี่ยน
เป็นสุเหร่าของศาสนาอิสลามตั้งอยู่ในนครอิสตันบูล ประเทศตรุกี เป็นศาสนสถาน
ขนาดใหญ่ที่จัดอยู่ใน สิ่งมหัศจรรย์ของโลก ยุคกลาง ตัวอาคารเป็นโดมขนาดยักษ์
มีเสาร์เป็นหอคอยยอดแหลม เด่นเป็นตระหง่านอยู่ทั้ง 4มุมของสถานที่ เป็นสถา
ปัตยกรรมไบเซนไทน์ ฮาเจียโซเฟียเคยเป็นโบสถ์ที่ใหญ่ที่สุดในโลกมานาน
เกือบพันปี
จนกระทั่งโบสถ์เซบียาสร้างเสร็จในปี 1520 โบสถ์แห่งนี้ถูกสร้างขึ้นระหว่างปี
ค.ศ. 532-537โดยจักรพรรดิจัสติเนียนแห่งจักรวรรดิไบแซนไทน์ และเป็นโบสถ์หลัง
ที่สามถูกสร้างขึ้นในสถานที่เดียวกันนี้ (โบสถ์สองหลังแรกถูกทำลายในระหว่าง
การจลาจล) โบสถ์นี้เป็นศูนย์กลางของนิกายอีสเติร์นออร์โธด็อกซ์ เป็นเวลาเกือบ
1,000 ปีจนกระทั่งจักรวรรดิออตโตมันได้เข้ามาพิชิตดินแดน ไบเซนไทน์ สุลต่าน
เมห์เหม็ดที่ 2 จึงดัดแปลงโบสถ์ให้กลายเป็นสุเหร่า เช่นย้ายระฆังแท่นบูชารูปปั้น
ต่าง ๆ ออก และสร้างสัญลักษณ์ทางอิสลาม และตกแต่งในแบบอิสลาม เช่นเสา
มินาเรต แทน สุเหร่าโซเฟียเป็นสุเหร่าหลักของอิสตันบูลมากว่า 500 ปีซึ่งแรก
เริ่มเดิมทีโบสหลังแรกถูกสร้างโดย จักรพรรดิคอนสแตนตินที่ 1 โบสถ์หลังแรก
ถูกเผาทำลายไปในเหตุการณ์จลาจลในปี 404 จนไม่หลงเหลืออะไรให้เห็นใน
ปัจจุบันโบสถ์หลังที่ 2 สร้างขึ้นโดยจักรพรรดิ-ธีโอโดซิอุสที่ 2 และถูกเปิดเมื่อ
วันที่ 10 ตุลาคม ค.ศ. 405 โบสถ์หลังที่สองถูกไฟไหม้ที่เกิดขึ้นระหว่างการจลาจล
นิกา(Nika riots) ในวันที่ 13-14 มกราคม ค.ศ. 532 แต่ยังคงเหลือเศษซาก
และหินอ่อนของเดิมอยู่บ้างหลังจากที่โบสถ์หลังที่สองถูกทำลายไปไม่นาน
จักรพรรดิจัสติเนียนที่ 1 ตัดสินใจให้สร้างโบสถ์หลังที่สามให้ยิ่งใหญ่และ
สวยงามกว่าโบสถ์หลังก่อน ๆแต่การตกแต่งภายในโบสถ์ด้วยโมเสกนั้นต่อเนื่อง
จนถึงสมัยจักรพรรดิจัสตินที่ 2ซึ่งได้กลายเป็น ฮาเจียโซเฟีย โบสถ์แห่งนี้ได้รับ
ความเสียหายหลายครั้งทั้งแผ่นดินไหว ไฟไหม้และมีการซ่อมแซมหลายต่อ
หลายครั้ง จนกระทั่งตกมาอยู่กับ ออตโตมันที่นับถืออิสลามและได้เปลี่ยนเป็น
สุเหร่าโซเฟีย และต่อมารัฐบาลตุรกีเปลี่ยนเป็นพิพิธภัณฑ์
