การนับและการเทียบศักราช ( Era )

 

การนับและการเทียบศักราช

การนับศักราชเป็นการ แสดงถึงเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ช่วงเวลาที่พูดถึงเหตุการณ์ต่างๆว่าอยู่ในช่วงใด

โดยระบุ บ่งชี้เป็นจำนวนปีศักราชแตกต่างกันไปแล้วแต่ละท้องที่ แต่ละความเชื่อหรือแต่ละผู้นำ ซึ่งมีการ

นับก่อนหลังแตกต่างกัน ประวัติศาสตร์ก็แตกต่างกัน ดังนั้นเราจึงควรรู้ว่าการนับประวัติศาสตร์แบบไหน 

เป็นอย่างไร เริ่มจากอะไร ทั้งของไทยและสากล วันนี้ทาง บล็อกจะมานำเสนอข้อมูลกันว่าการนับ

ศักราชนั้น มีแบบไหนอย่างไรกันบ้าง

• แบบสากล

  - ค.ศ. หรือ ศริสต์ศักราช  หมายถึงการนับศักราชช่วงเวลานี้เริ่มนับโดยเริ่มตั้งแต่ปีที่พระเยซูประสูติ

เป็นปี ค.ศ. 1 ซึ่งถ้ามีเหตุการณ์ก่อนหน้านั่นคือก่อนหน้าพระเยซูประสูติ ให้เรียกว่าก่อนคริสตกาลหรือก่อน

คริสต์ศักราช

  - พ.ศ. หรือ พุทธศักราช เป็นศักราชที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในประเทศหรือภูมิภาคแถบที่มีการนับถือ

ศาสนาพุทธ ถือว่าเป็นการนับศักราช ของไทยด้วยก็ว่าได้ของไทยนั่นใช้กันมาตั้งแต่สมัยอยุธยา และใช้

อย่างเป็นทางการในยุครัตนโกสินทร์ ในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว

จนมาถึงเดี๋ยวนี้  พุทธศักราชในไทยนั้นจะเริ่มนับเมื่อตั้งแต่พระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธปรินิพพานไปแล้ว

ครบ 1 ปี เป็น พ.ศ. 1

  -  ฮ.ศ. หรือ ฮิจเราะห์ศักราช ฮิจเราะห์มาจากภาษาอาหรับ แปลว่า การอพยพเป็นการนับศักราช

ในประเทศที่มีการนับถือศาสนาอิสลามโดยเริ่มนับ ฮ.ศ. 1 เมื่อท่านนบีมูฮัมหมัดนำเหล่าสาวกอพยพ

จากเมืองเมกกะไปยังเมืองเมดิน่า ตรงกับพุทธศักราช 1165 

• แบบไทย  นั้นมีการนับแบบ พ.ศ. แต่เราได้พูดไปในหัวของสากลไปแล้ว เลยจะมาดูส่วนที่เหลือ

ต่อจาก พ.ศ. กันเลย

  -  ม.ศ. หรือ มหาศักราช   มหาศักราชถูกตั้งขึ้นโดยพระเจ้า กนิษกะแห่งราชวงศ์กุษาณะ กษัตริย์

ผู้ครองอินเดีย โดยเริ่มภายหลังพุทธศักราช 622 (มหาศักราชตรงกับ พ.ศ. 622)  ใช้แพร่หลายในช่วง

ของอาณาจักรสุโขทัยและอยุธยาตอนต้น

  -  จ.ศ. หรือ จุลศักราช  เป็นศักราชที่เริ่มเมื่อ พ.ศ. 1181 เดิมเข้าใจกันว่าเป็นศักราชของพม่าปรากฏอยู่

ตามตำราโหราศาสตร์ แต่ทว่าปีที่ตั้งจุลศักราชนั้น เป็นเวลาก่อนปีที่พระเจ้าอโนรธามังช่อ ซึ่งเป็น 1 ใน

3 กษัตริย์พม่าผู้ยิ่งใหญ่ จะประสูติ เมื่อไทยอโยธยารับศักราชนี้ไปใช้ เลยเกิดความเชื่อ กันว่าเป็นศักราช

ของชาวพม่า   แต่เขตแคว้นรัฐ ที่ใช้กันอย่างแพร่หลายคือ อาณาจักรล้านนา อาณาจักรสุโขทัยสมัยหลัง

 และอาณาจักรอยุธยาใช้เล่าเหตุการณ์ยุคปีในจารึก ตำนาน จดหมายเหตุ พงศาวดาร บันทึกหลักฐาน

ต่าง จนถึงสมัยพระบาท สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มหาราชของสยามเรา ได้ทรงประกาศยกเลิก

 และมีการใช้รัตนโกสินทร์ศก (ร.ศ.) ขึ้นมาแทนที่

  - ร.ศ. หรือ รัตนโกสินทร์ศก  เริ่มนับตั้งแต่ปีที่ก่อตั้งกรุงรัตนโกสินทร์เป็นปีแรก พ.ศ.2324 เป็น ร.ศ. 1

 รัตนโกสินทรศกเริ่มมีการใช้ครั้งแรก รัตนโกสินทรศกเริ่มนับเป็น 1 ตั้งแต่ พ.ศ. 2325 ดังนั้นจึงไม่มี

รัตนโกสินทรศก 0พ.ศ. 2432 โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว 

จน พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 6 ทรงให้ยกเลิกมาใช้แบบพุทธศักราช 

เพื่อความสะดวกในการอ้างอิงหลักฐานหรือประวัติศาสตร์ แต่ยังคงให้ขึ้นปีใหม่ ในวันที่ 1 เมษายน

เหมือนเดิม  จนถึง  พ.ศ.2484  จอมพล ป. พิบูลสงครามจึงเปลี่ยนวันขึ้นปีใหม่เป็นวันที่ 1 มกราคม

  - ศักราชจุฬามณี หรือเรียกอีกอย่างว่า ศักราชกฎหมายเป็นคำระบุศักราชที่พบในตำราหนังสือไทยเก่าๆ

 ศักราชชนิดนีสันนิษฐานว่าเกิดใน สมัยของพระเจ้าปราสาททอง   แต่ไม่ได้รับความนิยมใช้เกณฑ์เลข 

258 ลบ ผลลัพธ์เป็นจุลศักราช แล้วจึงแปลงจุลศักราชเป็นพุทธศักราช 

หลักการเทียบศักราช

การทำให้ศักราชอื่นๆเป็นพุทธศักราช                - การทำให้พุทธศักราชเป็นศักราชอื่นๆ

ม.ศ. + 621 = พ.ศ.                                            พ.ศ. - 621 = ม.ศ.

จ.ศ. + 1181 = พ.ศ.                                          พ.ศ. - 1181 = จ.ศ. 

ร.ศ. + 2324 = พ.ศ.                                          พ.ศ. - 2324 = ร.ศ.    

ค.ศ. + 543 = พ.ศ.                                           พ.ศ. - 543 = ค.ศ.

 

ฮ.ศ. + 1122 = พ.ศ.                                         พ.ศ. - 1122 = ฮ.ศ.